بررسی کاربردی و لزوم استفاده از تست های اختصاصی آزمایشگاهی در تشخیص عوارض دیررس در جانبازان شیمیایی

با گذشت بیش از بیست و پنج سال از پایان جنگ مقالات متعدد در خصوص عوارض ناشی از صدمات و جراحات ناشی از جنگ در جانبازان ارائه شده است. بررسی این مقالات و همچنین مرور این پژوهش ها نشان می دهد که علل فوت افرادی که در معرض سلاح های شیمیایی قرار گفته اند و به عنوان جانباز یا مصدوم شیمیایی هستند تا حدودی متفاوت است. سلاح های شیمیایی در بیشتر موارد باعث بروز عوارض دیررس جسمی شده که در نهایت منجر به صدمات جسمی در طول عمر مصدومین شیمیایی گردیده است. متاسفانه تعدادی از این عزیزان در اثر این عوارض فوت نموده اند، بسیاری از این صدمات تا مدت ها علایم بالینی واضحی نداشته و یا اینکه این علایم و نشانه ها مورد توجه قرار نمی گیرند در حالی که در همین مدت نتایج پاراکلینیکی و به ویژه علایم آزمایشگاهی تغییرات زیادی را نشان می دهد. هدف این مطاله این است که با بررسی آزمایش های پاراکلینیکی موجود در پرونده جانبازان و همچنین مرور سایر مقالات منتشر شده بتوان الگوی آزمایش ها و تغییرات آن ها در پیش آگهی و پیش بینی بروز عوارض دیررس در مصدومان سلاح های شیمیایی را ارزیابی نمود. به همین منظور پرونده های بیش از دو هزار جانبازان فوت شده از سال 1370 تا 1390 هجری شمسی موجود در بایگانی ادارات بنیاد شهید و امور ایثارگران استان خراسان رضوی و شهرستان های تابعه و همچنین مقالات و پژوهش های موجود در خصوص قربانیان سلاح های شیمیایی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد عوارض دیررس در طول مدت حیات قربانیان با شدت های مختلف ایجاد می شود و به مرور زمان گسترش می یابد، اما اظهار نظر در خصوص عوارض دیررس نیاز به معاینات کامل بالینی و انجام آزمایش های پاراکلینیکی کامل و جدید دارد و صرفا با آزمایش های روتین نمی توان نسبت به وجود عوارض دیررس اظهار نظر نمود و بایستی با توجه به نوع، شدت ضایعه و بافت مورد هدف از آزمایش های پاراکلینیکی و حتی تحقیقاتی که در پژوهش ها و مقالات مورد تاکید و استنتاج قرار گرفته کمک گرفت و در تفسیر نتایج به آن ها دقت کافی نمود.